Facebook
Câu chuyện cuối tuần - Thời đại thứ 4 - The Fourth Age
𝐌𝐄𝐓𝐑𝐀𝐍𝐆 𝐂𝐎𝐅𝐅𝐄𝐄 - Người bạn tinh thần vô giá
Câu chuyện cuối tuần - Thời đại thứ 4 - The Fourth Age
Trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence - AI), cách đây không lâu, AI chủ yếu được coi là thứ của khoa học viễn tưởng, nhưng giờ đây rõ ràng chúng ta không còn xa việc ứng dụng AI đã thành tiêu chuẩn.
Nhiều quan điểm trái chiều nhau xung quanh việc phát triển của thời đại công nghệ. 𝐌𝐄𝐓𝐑𝐀𝐍𝐆 𝐂𝐎𝐅𝐅𝐄𝐄 trân trọng chia sẻ đến quý bạn đọc câu chuyện thời sự này. Các vấn đề được đề cập từ thời sơ khai đến hiện đại, chúng ta sẽ thấy hình ảnh của mình trong câu chuyện.
Câu chuyện này được lấy cảm hứng từ cuốn sách "The fourth age" của tác giả Byron Reese.
Câu chuyện này được lấy cảm hứng từ cuốn sách "The fourth age" của tác giả Byron Reese.
Byron Reese
Những năm gần đây, có rất nhiều sách, phim, chương trình truyền hình và bài xã luận trên báo chí đều cố gắng dự đoán tương lai của con người với trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence - 𝐀𝐈). Cách đây không lâu, AI chủ yếu được coi là thứ của khoa học viễn tưởng, nhưng giờ đây rõ ràng chúng ta không còn xa việc các đổi mới như ô tô tự lái trở thành tiêu chuẩn.
Thế giới tự động hóa sẽ là một sự thay đổi lớn đối với lịch sử nhân loại, ngang tầm với việc phát minh ra bánh xe. Chúng ta sẽ bước vào Kỷ nguyên thứ tư. Điều này đi kèm với những lo ngại đáng kể về cách mọi thứ sẽ thay đổi đối với con người. Đến hôm nay, chúng ta không còn xa việc các đổi mới như ô tô tự lái trở thành tiêu chuẩn.
Các trường phái tư tưởng khác nhau về việc 𝐀𝐈 sẽ có lợi hay tai hại cho chúng ta như thế nào. Mặc dù không ai có thể tự nhận mình là nhà tiên tri với tầm nhìn về những gì sẽ xảy ra, nhưng chúng ta có thể hiểu rõ hơn về các triết lý ảnh hưởng đến suy đoán, cảnh báo và bài xã luận hoảng loạn của hiện tại.
Những vấn đề đặt ra:
🤷♀️ Những phát minh nào đã đánh dấu ba thời đại đầu tiên trong lịch sử nhân loại?
🤷 Những quan điểm của triết gia Plato vẫn đang ảnh hưởng đến các cuộc tranh luận hiện tại như thế nào?
🤷♀ Sự khác biệt giữa "𝐀𝐈 mạnh" và "𝐀𝐈 yếu" là gì?
🔥 Lửa: Việc chinh phục lửa là một thay đổi lớn đối với con người. Nó không chỉ cung cấp cho chúng ta ánh sáng và hơi ấm, nó còn tăng cường an toàn của chúng ta. Nhưng có lẽ quan trọng hơn, lửa cho phép chúng ta nấu thức ăn.
🔥 Tại sao nấu ăn lại quan trọng? Bởi vì chúng ta đáng chú ý sử dụng 20% lượng calo tiêu thụ cho hoạt động của não bộ, nấu ăn đã mang lại cho sự tiến hóa của não bộ chúng ta một sự thúc đẩy lớn. Nấu ăn đã làm cho việc ăn một loạt thực phẩm rộng hơn trở nên khả thi và do đó có thể tiêu thụ nhiều calo hơn.
🔥 Nhờ nấu ăn bằng lửa, chúng ta có thể phá vỡ tinh bột và cellulose khiến nhiều loại rau trước đây không thể tiêu hóa. Lửa cũng phá vỡ các protein dai, làm cho chúng dễ nhai hơn, chưa kể đến việc ngon hơn rất nhiều!
🔥 Trước khi có lửa, chúng ta có cùng số lượng neuron với khỉ gorilla hoặc tinh tinh. Sau đó, con số đó đã tăng gấp ba lần.
👌 Ngôn ngữ: Công nghệ tiên tiến thứ hai của Thời đại đầu tiên là ngôn ngữ, vì nó cho phép chúng ta giao tiếp các ý tưởng và khái niệm trừu tượng phức tạp hơn. Khi chúng ta bắt đầu trao đổi thông tin như vậy, chúng ta có thể hợp tác nhiều hơn và mở rộng trí tưởng tượng của mình. Từ đó, khả năng kể chuyện của chúng ta đã ra đời.
👌 Khi kể chuyện, chúng ta cuối cùng có thể thể hiện thế giới nội tâm của mình thông qua việc sử dụng cả từ ngữ và biểu tượng, cũng như kết hợp nhiều ý tưởng khác nhau để gợi ý những tương lai mới và thú vị. Chúng ta không thể biết chắc chắn những ngôn ngữ đầu tiên nghe như thế nào, nhưng chúng ta có thể sử dụng các ngôn ngữ sau đó để đoán những gì có thể đã xảy ra trước đó. Một số người cho rằng 445 ngôn ngữ hiện nay, bao gồm tiếng Anh, tiếng Nga, tiếng Đức, tiếng Hindi và tiếng Punjabi, cho thấy rằng những người tinh khôn (Homo Sapiens) đầu tiên đã nói một ngôn ngữ Proto-Indo-European.
Thời đại thứ hai: Thời đại thứ hai được đánh dấu bằng sự phát triển của nông nghiệp và làng mạc. Thời kỳ săn bắt và hái lượm của chúng ta kết thúc cách đây khoảng mười nghìn năm, khi Thời đại thứ hai bắt đầu.
🥦 Nông nghiệp: Sự thay đổi lối sống này được thực hiện nhờ vào việc phát minh ra Nông nghiệp, đây là công nghệ quan trọng đầu tiên của Thời đại thứ hai.
🥦 Sau đó, việc hình thành các làng mạc, thành phố - nơi mọi người có thể định cư khi họ làm việc trên đất - đã trở thành khả thi.
🥦 Điều này đánh dấu một thay đổi đáng kể so với lối sống của người săn bắt và hái lượm, vốn là du mục và cần người ta di chuyển quãng đường xa để tìm thức ăn. Vì đất canh tác màu mỡ cần có nguồn nước dồi dào, các thành phố đầu tiên thường được đặt gần nguồn nước ngọt. Ngoài nhà ở, các khu định cư thường mở rộng để bao gồm các khu chợ và đền thờ. Ví dụ, thành phố Jericho thời kỳ đầu hình thành bên cạnh sông Jordan ở Palestine ngày nay.
🥦 Một đổi mới quan trọng khác được sinh ra từ các thành phố và nông nghiệp là phân công lao động. Điều này trở nên khả thi khi con người tham gia vào các cộng đồng hợp tác, họ có thể chuyên môn hóa trong một hoặc hai nhiệm vụ cụ thể với mục tiêu chung là hiệu quả và thịnh vượng kinh tế.
🥦 Tuy nhiên, cũng có những mặt trái: Mọi người trở nên bảo vệ lãnh thổ của họ một cách quyết liệt. Sau sự ra đời của tài sản tư nhân và tích lũy của cải, bất bình đẳng không còn xa. Chẳng bao lâu, không chỉ tài sản và đất đai được sở hữu tư nhân, mà cả gia súc và ngũ cốc dự trữ cũng vậy.
🥦 Điều này cuối cùng đã tạo ra thứ được gọi là giai cấp sở hữu. Khi của cải được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, nó dẫn đến sự xuất hiện của tầng lớp quý tộc và hoàng gia. Trong một thời gian dài sau đó, có hai loại người trên thế giới: những người cai trị và thần dân của họ.
✍️ Chữ viết: Chính xác nơi bắt đầu của chữ viết là một chủ đề gây tranh cãi. Có những người tin rằng vinh dự thuộc về người Sumerians, một nền văn minh nằm ở Iraq ngày nay. Những người khác tin rằng nó đã được phát triển đồng thời bởi các nền văn minh nằm ở Ai Cập và Trung Quốc ngày nay.
✍️ Bất kể chữ viết đầu tiên có ở đâu, thực tế vẫn là nó đã thay đổi lịch sử loài người bằng cách biến khả năng ghi lại kiến thức và phổ biến nó trên toàn thế giới. Kiến thức được chia sẻ này là chất xúc tác cho những ý tưởng mới và cho phép luật pháp được ban hành.
️⚽ Bánh xe: Cùng với chữ viết, bánh xe là một đổi mới biến đổi khác đã giúp truyền bá thông tin, du lịch và thương mại trên toàn cầu.
💵 Sau đó là tiền, được thực hiện trong Kỷ nguyên thứ ba nhờ sự phát triển của luyện kim. Điều này bao gồm việc trộn thiếc và đồng để tạo ra đồng thau.
Cùng với bánh xe, tiền và chữ viết, đó chỉ là những thành phần mà nhân loại cần để tạo ra các đế chế và quốc gia rộng lớn. Với luật pháp, tiền bạc và phương tiện vận tải trên mặt đất tốt hơn, các đế chế có thể thu được và kiểm soát dân số rộng lớn.
Do đó, Kỷ nguyên thứ ba đã chứng kiến sự trỗi dậy của các nền văn minh đầu tiên, đặc biệt là ở Trung Quốc, Lưỡng Hà và Trung Mỹ.
💻 Điều này dẫn chúng ta đến việc phát triển máy tính tối thượng và sự ra đời của trí tuệ nhân tạo, máy tính là đường dẫn đưa chúng ta vào Kỷ nguyên thứ tư.Những lý luận cơ sở của Thế hệ thứ 4 - Hai loại chính của trí tuệ nhân tạo là 𝐀𝐈 hẹp (Narrow 𝐀𝐈) và 𝐀𝐈 tổng quát (General 𝐀𝐈).
🌟 Chúng ta có thể định nghĩa tất cả trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence - 𝐀𝐈) là một công nghệ phản ứng với môi trường của nó hoặc dữ liệu nó nhận được. Nhưng không phải tất cả trí tuệ nhân tạo đều được xây dựng giống nhau. Cụ thể hơn, có sự khác biệt giữa 𝐀𝐈 hẹp và 𝐀𝐈 tổng quát.
🌟 𝐀𝐈 hẹp, còn được gọi là 𝐀𝐈 yếu, là loại 𝐀𝐈 duy nhất chúng ta hiện biết cách tạo ra. Nó thúc đẩy mọi thứ từ robot hút bụi Roomba của bạn đến Siri của Apple hay ô tô tự lái. Có ba cách AI hẹp có thể hoạt động.
🌟🌟 Loại thứ hai của 𝐀𝐈 hẹp được gọi là hệ thống chuyên gia. Máy này sẽ xem xét dữ liệu từ một trăm nhà nông giỏi nhất, bao gồm tất cả các quy tắc họ sử dụng để trồng cây trồng tốt nhất. Sau đó, người nông dân có thể nhập tập hợp biến số riêng của mình, các biến số này sẽ được so sánh với các quy tắc chuyên gia để đề xuất tùy chọn tốt nhất.
🌟🌟 Biến thể thứ ba của 𝐀𝐈 hẹp được gọi là học máy (machine learning). Điều này sẽ yêu cầu người nông dân liên tục cung cấp cho máy tất cả dữ liệu về tất cả những gì cô ấy đã trồng và điều kiện và kết quả đã đạt được. Theo thời gian, máy sẽ sử dụng dữ liệu này để xây dựng các quy tắc dẫn đến năng suất tối đa. 🌟🌟 Gần đây, những tiến bộ lớn nhất đã được thực hiện trong hạng mục học máy (machine learning), nhờ vào khả năng cung cấp lượng dữ liệu lớn và các thuật toán máy tính mạnh mẽ.
👥 Cuối cùng, chúng ta có 𝐀𝐈 tổng quát, còn được gọi là 𝐀𝐈 mạnh hoặc 𝐀𝐈 tổng quát (AGI). 𝐀𝐈 tổng quát có khả năng linh hoạt, thích ứng và thông minh hơn con người. Một cỗ máy AGI có thể đối mặt với một tập hợp hoàn toàn mới các điều kiện và biết chính xác cách phản ứng.
Điều này nghe có vẻ như một kịch bản khoa học viễn tưởng đáng sợ, hiện tại loại công nghệ này không tồn tại, cũng không có sự đồng thuận nào về việc liệu nó có thể thực hiện được hay không. Vì vậy, hiện tại, chúng ta sẽ tập trung vào AI hẹp và những tác động của nó đối với tương lai gần.
Cùng 𝐌𝐄𝐓𝐑𝐀𝐍𝐆 𝐂𝐎𝐅𝐅𝐄𝐄 tham luận điều này với 3 góc nhìn, 3 quan điển khác nhau:
Thứ nhất, quan điểm nhất nguyên với quan điểm nhị nguyên:
🥃 Quan điểm nhất nguyên, đôi khi được gọi là chủ nghĩa vật chất hoặc chủ nghĩa vật lý. Nó cho rằng vì mọi thứ trong vũ trụ đều được tạo thành từ nguyên tử, nên mọi thứ đều tuân theo cùng một tập hợp các quy luật vật lý. Ngay cả những giấc mơ, cảm xúc và danh tính của chúng ta cũng là kết quả của các phản ứng phân tử và khớp thần kinh trong não. Theo chủ nghĩa nhất nguyên, mọi thứ có thể được phân chia thành cùng một khối xây dựng cơ bản, cho dù đó là iPhone, củ cải hay con người.
🥃 Quan điểm nhị nguyên, cho rằng vũ trụ được tạo thành từ hai vật chất tương tác: vật chất và tinh thần. Theo nhà nhị nguyên nổi tiếng Plato, có một thế giới ý tưởng chứa đựng những thứ mà thế giới vật chất không có, chẳng hạn như một vòng tròn hoàn hảo. Theo lý thuyết, một vòng tròn hoàn hảo thực sự sẽ không bao giờ tồn tại trong thế giới vật chất, nhưng một thứ như vậy có thể tồn tại trong lĩnh vực suy nghĩ và tưởng tượng."
Thứ hai, cần tự hỏi bạn là là máy móc, động vật hay con người?
🥃 Những người theo quan điểm cơ học coi con người là những cỗ máy được vận hành bởi các phản ứng hóa học, và tâm trí và cơ thể được duy trì bằng nhiên liệu dưới dạng thức ăn. Theo quan điểm này, chúng ta là những cỗ máy, không khác gì một máy tính.
🥃 Những người theo quan điểm động vật coi con người là cư ngụ trong một thế giới sinh học tách biệt với máy móc. Mặc dù máy móc có thể mang những phẩm chất giống người, nhưng về cơ bản chúng không có sự sống và thiếu yếu tố bí ẩn khiến con người và các loài động vật khác trở nên sống động.
🥃 Cuối cùng, những người theo quan điểm nhân văn coi ý thức và linh hồn là sự khác biệt lớn nhất giữa con người và máy móc.
𝐌𝐄𝐓𝐑𝐀𝐍𝐆 𝐂𝐎𝐅𝐅𝐄𝐄 xin khẳng định rằng: “Con người không phải là máy móc. Chúng ta khác. Chúng ta có cảm giác và trải nghiệm.”
👉 Theo trường phái tư tưởng thứ hai, gắn liền với thuyết động vật và thuyết nhị nguyên, cho rằng không phải tất cả nhưng hầu hết công việc của chúng ta sẽ bị robot và 𝐀𝐈 chiếm lấy. Vì động vật về cơ bản khác với máy móc, nên sẽ có một số công việc của con người mà máy móc không thể làm được. Và vì thuyết nhị nguyên tính đến một thế giới tinh thần mà máy móc không thể tiếp cận được, nên khu vực này sẽ luôn là nơi an toàn cho con người và không thể bị máy móc xâm phạm.
Tuy nhiên, theo quan điểm này, số lượng công việc bị 𝐀𝐈 chiếm lấy sẽ nhiều hơn số lượng công việc được tạo ra, đặc biệt là trong các lĩnh vực như bán lẻ, dịch vụ và giao hàng. Ngay cả những công việc chuyên môn đòi hỏi giáo dục như bác sĩ, nhân viên pháp lý và kế toán cũng sẽ được xử lý bởi 𝐀𝐈. Những công việc duy nhất còn lại cho con người sẽ là những công việc đòi hỏi sự nhạy cảm về mặt cảm xúc và kỹ năng xã hội.
👉 Điều này đưa chúng ta đến trường phái tư tưởng thứ ba và cuối cùng, bắt nguồn từ chủ nghĩa nhân văn và nhị nguyên, cho rằng chúng ta vẫn sẽ có nhiều công việc trong thế giới của trí tuệ nhân tạo. Nếu con người thực sự khác biệt cả động vật và máy móc, thì logic sẽ có rằng chúng ta sẽ luôn có khả năng làm tốt hơn robot ở một số công việc nhất định. Trong kịch bản này, nhiều công việc mới sẽ được tạo ra khi tự động hóa tiếp quản nhiều công việc cũ, và trọng tâm của những công việc mới này sẽ là các nhiệm vụ cụ thể đối với sự nhạy cảm của con người.
👍 Tất cả các kịch bản này đều có thể xảy ra. Tuy nhiên, còn có những lý do tuyệt vời để chúng ta đặt hy vọng trong cuộc sống. Nhưng điều quan trọng là tất cả chúng ta đều hiểu những thành kiến, và quan điểm khác nhau đang định hình các cuộc trò chuyện về Kỷ nguyên thứ tư.
👍 Trong khi một số người có thể lo sợ về tương lai, cũng có nhiều lý do để hy vọng. Để bắt đầu, các điều kiện dẫn đến chiến tranh đang giảm dần, điều này cho thấy rằng các cuộc chiến tranh quy mô lớn cuối cùng có thể trở thành dĩ vãng.
👍 Thế giới ngày nay được kết nối hơn bao giờ hết, với các mạng máy tính toàn cầu, các thỏa thuận thương mại phụ thuộc lẫn nhau và một hệ thống tài chính phụ thuộc vào một nền kinh tế toàn cầu lành mạnh. Tất cả điều này đều khiến chiến tranh trở nên không mong muốn vì nó sẽ đồng nghĩa với cái chết của nền kinh tế. Ngày nay, các nhà lãnh đạo thích chiến đấu với các trận chiến của họ bằng tiền hơn là sức mạnh.
👍 Và bất chấp một số xu hướng gần đây, vẫn có ít chủ nghĩa dân tộc trên toàn thế giới hơn trước đây. Hơn nữa, với việc tiếp cận thông tin từ khắp nơi trên thế giới ngày càng tăng, ngày càng khó khăn hơn cho các chính phủ độc quyền thông tin và kiểm soát một câu chuyện thông qua tuyên truyền.
👍 Trong Kỷ nguyên thứ tư, nghèo đói và nạn đói cũng có thể là dĩ vãng. Mặc dù hiện nay vẫn còn quá nhiều người phải chịu cảnh nghèo đói, nhưng con số này đã giảm đáng kể trong những năm gần đây. Năm 1980, một nửa số người trên thế giới sống với mức thu nhập dưới 2 USD/ngày. Đến năm 1990, con số này đã giảm xuống còn 35%, và trong vòng 5 năm tiếp theo, nó đã giảm một nửa, đến năm 1995, con số này là 17,5%. Ngày nay, 12% dân số thế giới sống trong cảnh nghèo đói và không có lý do gì để nghĩ rằng con số này sẽ không tiếp tục giảm.
👍 Mặc dù thu nhập bình quân đầu người toàn cầu hiện nay là khoảng 30 USD/ngày, nhưng vẫn có một tỷ người chỉ kiếm được 2 USD/ngày. Tuy nhiên, như lịch sử đã cho thấy, công nghệ nhân lên sức lao động của con người và có thể mang lại sự gia tăng năng suất và thịnh vượng liên tục.
👍 Mặc dù vẫn còn rất nhiều bất bình đẳng về tài sản, nhưng khi đổi mới tiếp tục không ngừng, một tỷ người sống ở mức thu nhập thấp nhất có thể rất có thể sẽ có được những công cụ cần thiết để thoát khỏi nghèo đói và tiếp cận với của cải của thế giới hiện đại. AI có thể khiến các bác sĩ, giáo viên và kỹ thuật viên tự động có thể tiếp cận với bất kỳ ai có điện thoại thông minh.
👍 Vì vậy, có rất nhiều lý do để lạc quan về thế giới mới đang chờ đợi ở phía trước.
👍 Chúng ta đang đứng trước ngưỡng cửa của một kỷ nguyên mới, một kỷ nguyên sẽ được xác định bởi sự phát triển của các công nghệ như robot và trí tuệ nhân tạo. Khi chúng ta xem xét những gì nằm ở phía trước, điều quan trọng là phải nhận thức được những niềm tin và thành kiến khác nhau định hình các cuộc trò chuyện và dự đoán về loại tác động mà công nghệ này sẽ có. Tóm lại, không ai biết chắc chắn tương lai sẽ ra sao, nhưng có lý do để lạc quan về nó.
👍 Vì vậy, các bạn và tôi, nhấc ly cà phê 𝐌𝐄𝐓𝐑𝐀𝐍𝐆, nhấm nháp, mỉm cười với cuộc sống, thư giản cuối tuần.
Thế giới tự động hóa sẽ là một sự thay đổi lớn đối với lịch sử nhân loại, ngang tầm với việc phát minh ra bánh xe. Chúng ta sẽ bước vào Kỷ nguyên thứ tư. Điều này đi kèm với những lo ngại đáng kể về cách mọi thứ sẽ thay đổi đối với con người. Đến hôm nay, chúng ta không còn xa việc các đổi mới như ô tô tự lái trở thành tiêu chuẩn.
Tự động hoá những tiện ích cho cuộc sống là tiêu chuẩn của nhiều thiết kế nhiều ngành công nghiệp sản xuất
Các trường phái tư tưởng khác nhau về việc 𝐀𝐈 sẽ có lợi hay tai hại cho chúng ta như thế nào. Mặc dù không ai có thể tự nhận mình là nhà tiên tri với tầm nhìn về những gì sẽ xảy ra, nhưng chúng ta có thể hiểu rõ hơn về các triết lý ảnh hưởng đến suy đoán, cảnh báo và bài xã luận hoảng loạn của hiện tại.
Những vấn đề đặt ra:
🤷♀️ Những phát minh nào đã đánh dấu ba thời đại đầu tiên trong lịch sử nhân loại?
🤷 Những quan điểm của triết gia Plato vẫn đang ảnh hưởng đến các cuộc tranh luận hiện tại như thế nào?
🤷♀ Sự khác biệt giữa "𝐀𝐈 mạnh" và "𝐀𝐈 yếu" là gì?
Bạn có thể suy ngẫm về lịch sử của con người, chia nhỏ nó và phân loại các thời đại nhất định theo nhiều cách khác nhau. Một cách là có tầm nhìn hướng tới đổi mới và công nghệ. Theo quan điểm này, chúng ta có thể chia lịch sử thành ba giai đoạn chính, hoặc thời đại, với hai giai đoạn đầu tiên quay trở lại thời tiền sử.
Thời đại đầu tiên: được định nghĩa bởi những phát minh ra lửa và ngôn ngữ. Thời đại này được cho là bắt đầu cách đây khoảng một trăm nghìn năm, khi chúng ta sống như những người săn bắt và hái lượm.🔥 Lửa: Việc chinh phục lửa là một thay đổi lớn đối với con người. Nó không chỉ cung cấp cho chúng ta ánh sáng và hơi ấm, nó còn tăng cường an toàn của chúng ta. Nhưng có lẽ quan trọng hơn, lửa cho phép chúng ta nấu thức ăn.
🔥 Tại sao nấu ăn lại quan trọng? Bởi vì chúng ta đáng chú ý sử dụng 20% lượng calo tiêu thụ cho hoạt động của não bộ, nấu ăn đã mang lại cho sự tiến hóa của não bộ chúng ta một sự thúc đẩy lớn. Nấu ăn đã làm cho việc ăn một loạt thực phẩm rộng hơn trở nên khả thi và do đó có thể tiêu thụ nhiều calo hơn.
🔥 Nhờ nấu ăn bằng lửa, chúng ta có thể phá vỡ tinh bột và cellulose khiến nhiều loại rau trước đây không thể tiêu hóa. Lửa cũng phá vỡ các protein dai, làm cho chúng dễ nhai hơn, chưa kể đến việc ngon hơn rất nhiều!
🔥 Trước khi có lửa, chúng ta có cùng số lượng neuron với khỉ gorilla hoặc tinh tinh. Sau đó, con số đó đã tăng gấp ba lần.
Loài người đã sớm tạo ra lửa 🔥
👌 Ngôn ngữ: Công nghệ tiên tiến thứ hai của Thời đại đầu tiên là ngôn ngữ, vì nó cho phép chúng ta giao tiếp các ý tưởng và khái niệm trừu tượng phức tạp hơn. Khi chúng ta bắt đầu trao đổi thông tin như vậy, chúng ta có thể hợp tác nhiều hơn và mở rộng trí tưởng tượng của mình. Từ đó, khả năng kể chuyện của chúng ta đã ra đời.
👌 Khi kể chuyện, chúng ta cuối cùng có thể thể hiện thế giới nội tâm của mình thông qua việc sử dụng cả từ ngữ và biểu tượng, cũng như kết hợp nhiều ý tưởng khác nhau để gợi ý những tương lai mới và thú vị. Chúng ta không thể biết chắc chắn những ngôn ngữ đầu tiên nghe như thế nào, nhưng chúng ta có thể sử dụng các ngôn ngữ sau đó để đoán những gì có thể đã xảy ra trước đó. Một số người cho rằng 445 ngôn ngữ hiện nay, bao gồm tiếng Anh, tiếng Nga, tiếng Đức, tiếng Hindi và tiếng Punjabi, cho thấy rằng những người tinh khôn (Homo Sapiens) đầu tiên đã nói một ngôn ngữ Proto-Indo-European.
Người nói ngôn ngữ Proto-Indo-European ban đầu không viết nó ra, thật tiếc chúng ta có thể tái tạo ngôn ngữ, các nhà khoa học nghiên cứu ngôn ngữ qua những vết tích người tiền sử để lại
Thời đại thứ hai: Thời đại thứ hai được đánh dấu bằng sự phát triển của nông nghiệp và làng mạc. Thời kỳ săn bắt và hái lượm của chúng ta kết thúc cách đây khoảng mười nghìn năm, khi Thời đại thứ hai bắt đầu.
🥦 Nông nghiệp: Sự thay đổi lối sống này được thực hiện nhờ vào việc phát minh ra Nông nghiệp, đây là công nghệ quan trọng đầu tiên của Thời đại thứ hai.
🥦 Sau đó, việc hình thành các làng mạc, thành phố - nơi mọi người có thể định cư khi họ làm việc trên đất - đã trở thành khả thi.
Nông nghiệp và cuộc sống quầy tụ thành làng mạc đã thay đổi cuộc sống săn bắt hái lượm từ 10 nghìn năm trước công nguyên
🥦 Điều này đánh dấu một thay đổi đáng kể so với lối sống của người săn bắt và hái lượm, vốn là du mục và cần người ta di chuyển quãng đường xa để tìm thức ăn. Vì đất canh tác màu mỡ cần có nguồn nước dồi dào, các thành phố đầu tiên thường được đặt gần nguồn nước ngọt. Ngoài nhà ở, các khu định cư thường mở rộng để bao gồm các khu chợ và đền thờ. Ví dụ, thành phố Jericho thời kỳ đầu hình thành bên cạnh sông Jordan ở Palestine ngày nay.
Dấu vết khảo cổ của thành phố Jericho cổ đại - là di sản thế giới của người Palestine
🥦 Một đổi mới quan trọng khác được sinh ra từ các thành phố và nông nghiệp là phân công lao động. Điều này trở nên khả thi khi con người tham gia vào các cộng đồng hợp tác, họ có thể chuyên môn hóa trong một hoặc hai nhiệm vụ cụ thể với mục tiêu chung là hiệu quả và thịnh vượng kinh tế.
🥦 Tuy nhiên, cũng có những mặt trái: Mọi người trở nên bảo vệ lãnh thổ của họ một cách quyết liệt. Sau sự ra đời của tài sản tư nhân và tích lũy của cải, bất bình đẳng không còn xa. Chẳng bao lâu, không chỉ tài sản và đất đai được sở hữu tư nhân, mà cả gia súc và ngũ cốc dự trữ cũng vậy.
🥦 Điều này cuối cùng đã tạo ra thứ được gọi là giai cấp sở hữu. Khi của cải được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, nó dẫn đến sự xuất hiện của tầng lớp quý tộc và hoàng gia. Trong một thời gian dài sau đó, có hai loại người trên thế giới: những người cai trị và thần dân của họ.
Phân công lao động, tích lũy ruộng đất, sở hữu gia súc công cụ,... là tiền đề hình thành giai cấp sở hữu và chuyển biến thành người cai trị và bị trị
Chúng ta hiện đang ở trong Thời đại thứ ba, và Thời đại thứ tư đang đến.
Thời đại thứ ba: Thời đại thứ ba đã đến với chúng ta. Tất cả bắt đầu khoảng năm nghìn năm trước khi ba phát minh mới ra đời: chữ viết, bánh xe và tiền.✍️ Chữ viết: Chính xác nơi bắt đầu của chữ viết là một chủ đề gây tranh cãi. Có những người tin rằng vinh dự thuộc về người Sumerians, một nền văn minh nằm ở Iraq ngày nay. Những người khác tin rằng nó đã được phát triển đồng thời bởi các nền văn minh nằm ở Ai Cập và Trung Quốc ngày nay.
Viên đất sét với chữ viết Sumer, 1822-1763 TCN, qua Bảo tàng Vatican, Rome
✍️ Bất kể chữ viết đầu tiên có ở đâu, thực tế vẫn là nó đã thay đổi lịch sử loài người bằng cách biến khả năng ghi lại kiến thức và phổ biến nó trên toàn thế giới. Kiến thức được chia sẻ này là chất xúc tác cho những ý tưởng mới và cho phép luật pháp được ban hành.
️⚽ Bánh xe: Cùng với chữ viết, bánh xe là một đổi mới biến đổi khác đã giúp truyền bá thông tin, du lịch và thương mại trên toàn cầu.
💵 Sau đó là tiền, được thực hiện trong Kỷ nguyên thứ ba nhờ sự phát triển của luyện kim. Điều này bao gồm việc trộn thiếc và đồng để tạo ra đồng thau.
Cùng với bánh xe, tiền và chữ viết, đó chỉ là những thành phần mà nhân loại cần để tạo ra các đế chế và quốc gia rộng lớn. Với luật pháp, tiền bạc và phương tiện vận tải trên mặt đất tốt hơn, các đế chế có thể thu được và kiểm soát dân số rộng lớn.
Do đó, Kỷ nguyên thứ ba đã chứng kiến sự trỗi dậy của các nền văn minh đầu tiên, đặc biệt là ở Trung Quốc, Lưỡng Hà và Trung Mỹ.
Nền văn minh Lưỡng Hà theo các nhà khoa học là hình thành từ khoảng năm 4000 - 3500 trước Công Nguyên giữa hai con sông Tigris và Euphrates.
Ai Cập cổ đại - năm 3100 trước Công Nguyên dọc theo dòng sông Nile màu mỡ và có thời kéo dài từ Syria đến Sudan ngày nay.
Nền văn minh Mesoamerica cổ đại bắt đầu với người Olmec vào khoảng năm 1200 trước Công Nguyên, sau đó là người Zapotec, Maya, Toltec và cuối cùng là người Aztec.
Bây giờ chúng ta có thể tua nhanh khoảng năm nghìn năm đến hiện tại và đến phát minh lớn cuối cùng của Kỷ nguyên thứ ba: máy tính 💻.
💻 Về mặt triết học, một số người tin rằng máy tính rất quan trọng vì nó là một máy tính và theo lý thuyết, tính toán là cốt lõi của mọi bí ẩn trong cuộc sống và vũ trụ. Cho dù đó là ý thức, cách hoạt động của não bộ hay cách thức hoạt động của không gian và thời gian, một số người tin rằng tất cả đều do xử lý dữ liệu.💻 Điều này dẫn chúng ta đến việc phát triển máy tính tối thượng và sự ra đời của trí tuệ nhân tạo, máy tính là đường dẫn đưa chúng ta vào Kỷ nguyên thứ tư.
Những lý luận cơ sở của Thế hệ thứ 4 - Hai loại chính của trí tuệ nhân tạo là 𝐀𝐈 hẹp (Narrow 𝐀𝐈) và 𝐀𝐈 tổng quát (General 𝐀𝐈).
Còn Siêu 𝐀𝐈 (Super 𝐀𝐈)? Nó như thế nào? Hiện chưa xuất hiện và 𝐌𝐄𝐓𝐑𝐀𝐍𝐆 𝐂𝐎𝐅𝐅𝐄𝐄 chưa biết
𝐀𝐈 hẹp đã xuất hiện, làm nền tảng để 𝐀𝐈 rộng phát triển
🌟 Chúng ta có thể định nghĩa tất cả trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence - 𝐀𝐈) là một công nghệ phản ứng với môi trường của nó hoặc dữ liệu nó nhận được. Nhưng không phải tất cả trí tuệ nhân tạo đều được xây dựng giống nhau. Cụ thể hơn, có sự khác biệt giữa 𝐀𝐈 hẹp và 𝐀𝐈 tổng quát.
🌟 𝐀𝐈 hẹp, còn được gọi là 𝐀𝐈 yếu, là loại 𝐀𝐈 duy nhất chúng ta hiện biết cách tạo ra. Nó thúc đẩy mọi thứ từ robot hút bụi Roomba của bạn đến Siri của Apple hay ô tô tự lái. Có ba cách AI hẹp có thể hoạt động.
Con người thiết lập cho người máy những thuật toán từ cơ bản nhất cho đến việc dùng cơ sở dữ liệu lớn để thiết lập những thuật toán cao cấp.
🌟🌟 Cách đầu tiên được gọi là 𝐀𝐈 cổ điển, vì nó được coi là phương pháp tốt nhất khi AI lần đầu tiên được phát triển. Giả sử chúng ta muốn phát triển một máy 𝐀𝐈 để cho người nông dân biết thời điểm tốt nhất để gieo hạt. Theo mô hình AI cổ điển, điều này sẽ liên quan đến một máy tính xem xét tất cả các biến số, chẳng hạn như loại đất, điều kiện thời tiết và loại cây trồng, sau đó cân nhắc tất cả các lựa chọn và đưa ra đề xuất.🌟🌟 Loại thứ hai của 𝐀𝐈 hẹp được gọi là hệ thống chuyên gia. Máy này sẽ xem xét dữ liệu từ một trăm nhà nông giỏi nhất, bao gồm tất cả các quy tắc họ sử dụng để trồng cây trồng tốt nhất. Sau đó, người nông dân có thể nhập tập hợp biến số riêng của mình, các biến số này sẽ được so sánh với các quy tắc chuyên gia để đề xuất tùy chọn tốt nhất.
🌟🌟 Biến thể thứ ba của 𝐀𝐈 hẹp được gọi là học máy (machine learning). Điều này sẽ yêu cầu người nông dân liên tục cung cấp cho máy tất cả dữ liệu về tất cả những gì cô ấy đã trồng và điều kiện và kết quả đã đạt được. Theo thời gian, máy sẽ sử dụng dữ liệu này để xây dựng các quy tắc dẫn đến năng suất tối đa. 🌟🌟 Gần đây, những tiến bộ lớn nhất đã được thực hiện trong hạng mục học máy (machine learning), nhờ vào khả năng cung cấp lượng dữ liệu lớn và các thuật toán máy tính mạnh mẽ.
Robot Shopia và Chat GPT là một trong những đỉnh cao của 𝐀𝐈 - machine learning mà con người đã tạo ra đến thời điểm hiện tại.
👥 Cuối cùng, chúng ta có 𝐀𝐈 tổng quát, còn được gọi là 𝐀𝐈 mạnh hoặc 𝐀𝐈 tổng quát (AGI). 𝐀𝐈 tổng quát có khả năng linh hoạt, thích ứng và thông minh hơn con người. Một cỗ máy AGI có thể đối mặt với một tập hợp hoàn toàn mới các điều kiện và biết chính xác cách phản ứng.
Điều này nghe có vẻ như một kịch bản khoa học viễn tưởng đáng sợ, hiện tại loại công nghệ này không tồn tại, cũng không có sự đồng thuận nào về việc liệu nó có thể thực hiện được hay không. Vì vậy, hiện tại, chúng ta sẽ tập trung vào AI hẹp và những tác động của nó đối với tương lai gần.
𝐀𝐈 tổng quát, còn được gọi là 𝐀𝐈 toàn diện hoặc 𝐀𝐈 cấp độ con người, là một loại trí tuệ nhân tạo có thể suy nghĩ và hành động giống như con người. 𝐀𝐈 tổng quát có thể hiểu và phản hồi mọi loại lời nhắc và câu hỏi, không phụ thuộc vào ngữ cảnh hoặc lĩnh vực. Nó cũng có thể học hỏi và thích nghi với thông tin mới, và giải quyết các vấn đề phức tạp một cách độc lập.
AI - ROBOT?
Những lý luận, những câu hỏi, những tranh luận, những nền tảng đặc biệt cần thiết cho cuộc tranh luận xung quanh 𝐀𝐈 và Robot.Cùng 𝐌𝐄𝐓𝐑𝐀𝐍𝐆 𝐂𝐎𝐅𝐅𝐄𝐄 tham luận điều này với 3 góc nhìn, 3 quan điển khác nhau:
Thứ nhất, quan điểm nhất nguyên với quan điểm nhị nguyên:
🥃 Quan điểm nhất nguyên, đôi khi được gọi là chủ nghĩa vật chất hoặc chủ nghĩa vật lý. Nó cho rằng vì mọi thứ trong vũ trụ đều được tạo thành từ nguyên tử, nên mọi thứ đều tuân theo cùng một tập hợp các quy luật vật lý. Ngay cả những giấc mơ, cảm xúc và danh tính của chúng ta cũng là kết quả của các phản ứng phân tử và khớp thần kinh trong não. Theo chủ nghĩa nhất nguyên, mọi thứ có thể được phân chia thành cùng một khối xây dựng cơ bản, cho dù đó là iPhone, củ cải hay con người.
🥃 Quan điểm nhị nguyên, cho rằng vũ trụ được tạo thành từ hai vật chất tương tác: vật chất và tinh thần. Theo nhà nhị nguyên nổi tiếng Plato, có một thế giới ý tưởng chứa đựng những thứ mà thế giới vật chất không có, chẳng hạn như một vòng tròn hoàn hảo. Theo lý thuyết, một vòng tròn hoàn hảo thực sự sẽ không bao giờ tồn tại trong thế giới vật chất, nhưng một thứ như vậy có thể tồn tại trong lĩnh vực suy nghĩ và tưởng tượng."
Thứ hai, cần tự hỏi bạn là là máy móc, động vật hay con người?
🥃 Những người theo quan điểm cơ học coi con người là những cỗ máy được vận hành bởi các phản ứng hóa học, và tâm trí và cơ thể được duy trì bằng nhiên liệu dưới dạng thức ăn. Theo quan điểm này, chúng ta là những cỗ máy, không khác gì một máy tính.
🥃 Những người theo quan điểm động vật coi con người là cư ngụ trong một thế giới sinh học tách biệt với máy móc. Mặc dù máy móc có thể mang những phẩm chất giống người, nhưng về cơ bản chúng không có sự sống và thiếu yếu tố bí ẩn khiến con người và các loài động vật khác trở nên sống động.
🥃 Cuối cùng, những người theo quan điểm nhân văn coi ý thức và linh hồn là sự khác biệt lớn nhất giữa con người và máy móc.
𝐌𝐄𝐓𝐑𝐀𝐍𝐆 𝐂𝐎𝐅𝐅𝐄𝐄 xin khẳng định rằng: “Con người không phải là máy móc. Chúng ta khác. Chúng ta có cảm giác và trải nghiệm.”
Với các quan điểm triết học trên, chúng ta hãy xem xét một số dự đoán về cách robot và AI có thể tác động đến thế giới của chúng ta, đặc biệt là liên quan đến công việc của chúng ta.
👉 Theo trường phái tư tưởng đầu tiên, dựa trên lý thuyết cơ học và nhất nguyên, 𝐀𝐈 sẽ khiến chúng ta không có việc gì làm. Nếu chúng ta không khác gì máy móc, và nếu chúng ta tin rằng chúng ta được tạo ra từ vật liệu hoàn toàn giống nhau với mọi thứ khác trong vũ trụ, thì có lý do để cho rằng một cỗ máy có thể làm mọi thứ con người làm. Trên thực tế, theo quan điểm này, máy móc chắc chắn sẽ trở nên tinh vi đến mức chúng sẽ làm mọi thứ tốt hơn con người, cho dù đó là vẽ tranh, viết chương trình truyền hình hay làm tổng thống. Trong kịch bản này, nếu có bất kỳ công việc nào dành cho con người, thì đó có thể là vì lý do đồng cảm hoặc hoài niệm.👉 Theo trường phái tư tưởng thứ hai, gắn liền với thuyết động vật và thuyết nhị nguyên, cho rằng không phải tất cả nhưng hầu hết công việc của chúng ta sẽ bị robot và 𝐀𝐈 chiếm lấy. Vì động vật về cơ bản khác với máy móc, nên sẽ có một số công việc của con người mà máy móc không thể làm được. Và vì thuyết nhị nguyên tính đến một thế giới tinh thần mà máy móc không thể tiếp cận được, nên khu vực này sẽ luôn là nơi an toàn cho con người và không thể bị máy móc xâm phạm.
Tuy nhiên, theo quan điểm này, số lượng công việc bị 𝐀𝐈 chiếm lấy sẽ nhiều hơn số lượng công việc được tạo ra, đặc biệt là trong các lĩnh vực như bán lẻ, dịch vụ và giao hàng. Ngay cả những công việc chuyên môn đòi hỏi giáo dục như bác sĩ, nhân viên pháp lý và kế toán cũng sẽ được xử lý bởi 𝐀𝐈. Những công việc duy nhất còn lại cho con người sẽ là những công việc đòi hỏi sự nhạy cảm về mặt cảm xúc và kỹ năng xã hội.
👉 Điều này đưa chúng ta đến trường phái tư tưởng thứ ba và cuối cùng, bắt nguồn từ chủ nghĩa nhân văn và nhị nguyên, cho rằng chúng ta vẫn sẽ có nhiều công việc trong thế giới của trí tuệ nhân tạo. Nếu con người thực sự khác biệt cả động vật và máy móc, thì logic sẽ có rằng chúng ta sẽ luôn có khả năng làm tốt hơn robot ở một số công việc nhất định. Trong kịch bản này, nhiều công việc mới sẽ được tạo ra khi tự động hóa tiếp quản nhiều công việc cũ, và trọng tâm của những công việc mới này sẽ là các nhiệm vụ cụ thể đối với sự nhạy cảm của con người.
👍 Tất cả các kịch bản này đều có thể xảy ra. Tuy nhiên, còn có những lý do tuyệt vời để chúng ta đặt hy vọng trong cuộc sống. Nhưng điều quan trọng là tất cả chúng ta đều hiểu những thành kiến, và quan điểm khác nhau đang định hình các cuộc trò chuyện về Kỷ nguyên thứ tư.
👍 Trong khi một số người có thể lo sợ về tương lai, cũng có nhiều lý do để hy vọng. Để bắt đầu, các điều kiện dẫn đến chiến tranh đang giảm dần, điều này cho thấy rằng các cuộc chiến tranh quy mô lớn cuối cùng có thể trở thành dĩ vãng.
👍 Thế giới ngày nay được kết nối hơn bao giờ hết, với các mạng máy tính toàn cầu, các thỏa thuận thương mại phụ thuộc lẫn nhau và một hệ thống tài chính phụ thuộc vào một nền kinh tế toàn cầu lành mạnh. Tất cả điều này đều khiến chiến tranh trở nên không mong muốn vì nó sẽ đồng nghĩa với cái chết của nền kinh tế. Ngày nay, các nhà lãnh đạo thích chiến đấu với các trận chiến của họ bằng tiền hơn là sức mạnh.
👍 Và bất chấp một số xu hướng gần đây, vẫn có ít chủ nghĩa dân tộc trên toàn thế giới hơn trước đây. Hơn nữa, với việc tiếp cận thông tin từ khắp nơi trên thế giới ngày càng tăng, ngày càng khó khăn hơn cho các chính phủ độc quyền thông tin và kiểm soát một câu chuyện thông qua tuyên truyền.
👍 Trong Kỷ nguyên thứ tư, nghèo đói và nạn đói cũng có thể là dĩ vãng. Mặc dù hiện nay vẫn còn quá nhiều người phải chịu cảnh nghèo đói, nhưng con số này đã giảm đáng kể trong những năm gần đây. Năm 1980, một nửa số người trên thế giới sống với mức thu nhập dưới 2 USD/ngày. Đến năm 1990, con số này đã giảm xuống còn 35%, và trong vòng 5 năm tiếp theo, nó đã giảm một nửa, đến năm 1995, con số này là 17,5%. Ngày nay, 12% dân số thế giới sống trong cảnh nghèo đói và không có lý do gì để nghĩ rằng con số này sẽ không tiếp tục giảm.
👍 Mặc dù thu nhập bình quân đầu người toàn cầu hiện nay là khoảng 30 USD/ngày, nhưng vẫn có một tỷ người chỉ kiếm được 2 USD/ngày. Tuy nhiên, như lịch sử đã cho thấy, công nghệ nhân lên sức lao động của con người và có thể mang lại sự gia tăng năng suất và thịnh vượng liên tục.
👍 Mặc dù vẫn còn rất nhiều bất bình đẳng về tài sản, nhưng khi đổi mới tiếp tục không ngừng, một tỷ người sống ở mức thu nhập thấp nhất có thể rất có thể sẽ có được những công cụ cần thiết để thoát khỏi nghèo đói và tiếp cận với của cải của thế giới hiện đại. AI có thể khiến các bác sĩ, giáo viên và kỹ thuật viên tự động có thể tiếp cận với bất kỳ ai có điện thoại thông minh.
👍 Vì vậy, có rất nhiều lý do để lạc quan về thế giới mới đang chờ đợi ở phía trước.
👍 Chúng ta đang đứng trước ngưỡng cửa của một kỷ nguyên mới, một kỷ nguyên sẽ được xác định bởi sự phát triển của các công nghệ như robot và trí tuệ nhân tạo. Khi chúng ta xem xét những gì nằm ở phía trước, điều quan trọng là phải nhận thức được những niềm tin và thành kiến khác nhau định hình các cuộc trò chuyện và dự đoán về loại tác động mà công nghệ này sẽ có. Tóm lại, không ai biết chắc chắn tương lai sẽ ra sao, nhưng có lý do để lạc quan về nó.
👍 Vì vậy, các bạn và tôi, nhấc ly cà phê 𝐌𝐄𝐓𝐑𝐀𝐍𝐆, nhấm nháp, mỉm cười với cuộc sống, thư giản cuối tuần.
𝐌𝐄𝐓𝐑𝐀𝐍𝐆 𝐂𝐎𝐅𝐅𝐄𝐄 - Câu chuyện cuối tuần
----------------------------------------------
𝐌𝐄𝐓𝐑𝐀𝐍𝐆 𝐂𝐎𝐅𝐅𝐄𝐄 - Người bạn tinh thần vô giá
👌 Là doanh nghiệp sản xuất và cung ứng cà phê hàng đầu Việt Nam
👌 Sử dụng công nghệ hiện đại của châu Âu để tạo ra những sản phẩm với chất lượng tốt nhất, giá cả hợp lý nhất.
👌 Hơn 23 năm kinh nghiệm sản xuất cà phê cùng với bí quyết rang xay độc đáo
👌 Tư vấn nhượng quyền không đồng, liên kết mở rộng mạng lưới
👌 Trách nhiệm nâng cao giá trị hạt cà phê của Việt Nam; Trách nhiệm với cộng đồng.
Cửa hàng trực tuyến: www.metrang.com.vn
Địa chỉ: 66 Đường 2/4, Phường Vĩnh Hải, Tp. Nha Trang, Khánh Hòa, Việt Nam
Hotline: 19002070
WeCare 247: 0901.922.077 (Zalo, Viber, What'app, Wechat, Skype, Line)
Email: [email protected]
𝐌𝐄𝐓𝐑𝐀𝐍𝐆 𝐂𝐎𝐅𝐅𝐄𝐄 - Người bạn tinh thần vô giá
👌 Là doanh nghiệp sản xuất và cung ứng cà phê hàng đầu Việt Nam
👌 Sử dụng công nghệ hiện đại của châu Âu để tạo ra những sản phẩm với chất lượng tốt nhất, giá cả hợp lý nhất.
👌 Hơn 23 năm kinh nghiệm sản xuất cà phê cùng với bí quyết rang xay độc đáo
👌 Tư vấn nhượng quyền không đồng, liên kết mở rộng mạng lưới
👌 Trách nhiệm nâng cao giá trị hạt cà phê của Việt Nam; Trách nhiệm với cộng đồng.
Cửa hàng trực tuyến: www.metrang.com.vn
Địa chỉ: 66 Đường 2/4, Phường Vĩnh Hải, Tp. Nha Trang, Khánh Hòa, Việt Nam
Hotline: 19002070
WeCare 247: 0901.922.077 (Zalo, Viber, What'app, Wechat, Skype, Line)
Email: [email protected]
