Từ đầu thế kỷ XIX, nhờ những tiến bộ của Cách mạng Công nghiệp, máy Espresso đã ra đời và đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong văn hóa cà phê Ý. Mặc dù thiết kế còn khá sơ khai so với các máy pha hiện đại ngày nay, nhưng Espresso đã nhanh chóng trở thành một biểu tượng của nước Ý.
Khi nhắc đến cà phê, người Ý gần như chỉ nghĩ đến Espresso. Vậy tại sao loại cà phê này lại có một vị trí đặc biệt đến vậy?
Từ "Espresso" trong tiếng Ý không có nghĩa là "nhanh chóng" như nhiều người lầm tưởng, mà có nghĩa là "sự phô bày" hoặc "sự thể hiện". Theo Luigi Bezzara, người phát minh ra máy Espresso đầu tiên, Espresso là loại cà phê được pha chế một cách rõ ràng và trực quan trước mắt khách hàng. Điều này đã tạo nên một trải nghiệm thưởng thức cà phê hoàn toàn mới.
Năm 1905, Desidero Pavoni đã mua lại bằng sáng chế của Bezzara và cho ra đời máy pha cà phê thương mại đầu tiên sử dụng áp suất hơi nước - Ideale. Tuy nhiên, các máy Ideale thời kỳ đó vẫn còn nhiều hạn chế so với tiêu chuẩn hiện đại. Chúng tạo ra áp suất thấp và thời gian chiết xuất dài hơn, do đó không hoàn toàn đáp ứng khái niệm "nhanh chóng".

Khởi đầu của nền văn hóa cà phê Ý - Khi Espresso trở thành biểu tượng

Không chỉ đơn thuần là một loại thức uống, Espresso còn đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lịch sử văn hóa cà phê Ý. Chính những chiếc máy pha cà phê cơ khí đã tạo ra một trải nghiệm thưởng thức cà phê hoàn toàn mới và góp phần hình thành nên thuật ngữ "Espresso".
Vào khoảng năm 1920, nhà từ điển học Alfredo Panzini chính thức đưa từ "Caffè espresso" vào từ điển tiếng Ý, định nghĩa nó là "cà phê pha bằng máy ép hoặc lọc". Trước đó, các quán cà phê Ý thường là những nơi yên tĩnh. Tuy nhiên, với sự ra đời của máy Espresso, quá trình pha chế trở nên nhanh chóng và tiện lợi hơn, thu hút đông đảo công nhân đến thưởng thức.
Cùng với sự phổ biến của Espresso, thuật ngữ "Barista" cũng dần xuất hiện. Khác với quan niệm phổ biến hiện nay. Trên thực tế, thuật ngữ này đã có mặt tại Ý từ những năm 1930. Trong bối cảnh trào lưu chủ nghĩa dân tộc, người Ý đã thay thế từ "Barman" (mang âm hưởng Mỹ) bằng "Barista" để khẳng định bản sắc văn hóa riêng.

Tạo dựng nền văn hóa Espresso - Sự ra đời của crema

Trong những năm 30 và 40 của thế kỷ XX, tiêu thụ cà phê ở Ý giảm sút đáng kể do những ảnh hưởng từ chính sách hạn chế nhập khẩu và cuộc chiến tranh thế giới. Tuy nhiên, chính giai đoạn khó khăn này lại là động lực thúc đẩy sự đổi mới trong ngành công nghiệp cà phê. Các máy pha cà phê Ideale, vốn thống trị thị trường trước đó, dần nhường chỗ cho những thiết kế cải tiến của Francisco Illy và Achille Gaggia.
Một trong những bước ngoặt lớn nhất là sự ra đời của máy pha cà phê sử dụng bơm tay của Gaggia vào năm 1947. Với thiết kế này, người dùng có thể tạo ra áp suất cao hơn trong quá trình pha chế, giúp chiết xuất được nhiều dầu cà phê hơn. Kết quả là lớp crema óng ánh vàng đặc trưng của Espresso hiện đại đã ra đời. Crema không chỉ mang lại vẻ đẹp thẩm mỹ cho tách cà phê mà còn góp phần làm tăng hương vị và độ đậm đà của thức uống.

Tác động xã hội từ những cải tiến máy móc - Khi Espresso trở thành trung tâm của cuộc sống xã hội

Năm 1948, phát minh đột phá của Gaggia về máy pha cà phê sử dụng bơm tay đã nhanh chóng thu hút sự chú ý của Ernesto Valente, người đứng đầu công ty Faema. Tuy nhiên, cả hai nhà sáng chế đều có những tầm nhìn khác nhau về tương lai của Espresso. Trong khi Gaggia coi Espresso là một thức uống dành cho giới thượng lưu, thì Valente lại mơ ước đưa Espresso đến gần hơn với mọi người.
Năm 1961, Faema E61 ra đời, đánh dấu một bước ngoặt lớn trong lịch sử của máy pha cà phê. Đây là chiếc máy bán tự động đầu tiên, giúp giảm bớt sức lao động cho các barista. Với thiết kế nồi hơi đặt ngang độc đáo, Faema E61 có kích thước nhỏ gọn hơn, tạo ra một không gian pha chế thân thiện và mở rộng hơn. Khách hàng và barista có thể dễ dàng trò chuyện với nhau trong khi thưởng thức một tách Espresso thơm ngon.
Faema E61 không chỉ là một công cụ pha chế, mà còn là yếu tố xúc tác cho sự phát triển mạnh mẽ của văn hóa cà phê Ý. Sự ra đời của những chiếc máy pha cà phê hiện đại, tiện dụng đã góp phần làm cho Espresso trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của người Ý. Các quán cà phê không chỉ là nơi để thưởng thức cà phê mà còn là không gian giao lưu, gặp gỡ và chia sẻ.

Văn hóa cà phê Ý - Di sản và sự lan tỏa toàn cầu

Văn hóa cà phê Ý, hình thành từ những năm 1940, vẫn giữ được những nét đặc trưng riêng biệt cho đến ngày nay, dù chịu ảnh hưởng của quá trình toàn cầu hóa ngày càng tăng. Ý có thể không phải là nơi khai sinh ra cà phê, nhưng người Ý đã biến nó thành một biểu tượng văn hóa độc đáo.
Đối với người Ý, thưởng thức Espresso không chỉ đơn thuần là uống cà phê mà còn là một trải nghiệm văn hóa. Mỗi ngụm Espresso đều mang đến những cảm xúc khác nhau, từ sự thư thái khi nhâm nhi một tách latte trên quảng trường nhỏ đến sự sảng khoái khi uống một shot Espresso đậm đà trước khi bắt đầu một ngày làm việc bận rộn.
Mặc dù văn hóa cà phê Ý vẫn giữ được bản sắc riêng, nhưng ngược lại, nó lại có ảnh hưởng sâu rộng đến văn hóa cà phê toàn cầu. "Xuất khẩu Espresso" đã trở thành một thành công vang dội của người Ý. Từ Seattle đến Sydney, Espresso theo phong cách Ý trở thành nền tảng cho hầu hết các loại cà phê Espresso trên thế giới. Howard Schultz, người sáng lập Starbucks, đã thừa nhận rằng ông đã lấy cảm hứng từ các quán cà phê ở Milan để xây dựng đế chế cà phê của mình.
Tuy nhiên, không phải tất cả các loại Espresso trên thế giới đều tuân thủ nguyên tắc truyền thống của Ý. Ví dụ, cappuccino ở Mỹ thường có nhiều sữa hơn so với ở Ý. Điều này đã dẫn đến những cuộc tranh luận về việc liệu Espresso có còn là một sản phẩm thuần túy của Ý hay không.
Chính phủ Ý đã cố gắng bảo vệ bản quyền đối với thuật ngữ "Italian Espresso" và đặt ra các tiêu chuẩn chất lượng nghiêm ngặt. Tuy nhiên, việc làm này gặp phải nhiều khó khăn. Espresso đã trở thành một thức uống toàn cầu, được biến tấu và sáng tạo theo nhiều cách khác nhau.