Xuất hiện từ Đế chế Ottoman, nơi những người theo đạo Hồi tìm kiếm không gian tụ tập thay cho quán rượu, cà phê đã len lỏi vào đời sống xã hội, trở thành một phần không thể thiếu. Hơn cả thức uống, cà phê mang đến "không gian công cộng" rộng mở, nơi mọi người từ mọi tầng lớp có thể tụ tập, trao đổi ý tưởng và bàn luận cởi mở về các vấn đề thời sự, tôn giáo, chính trị.

Ngay từ thế kỷ 16, tại Thổ Nhĩ Kỳ, chính quyền đã từng cố gắng đóng cửa các quán cà phê nhưng vấp phải sự phản đối mạnh mẽ. Đây là minh chứng cho sức ảnh hưởng to lớn của quán cà phê trong việc tạo dựng không gian thảo luận và thể hiện quan điểm.
Tại châu Âu, quán cà phê đóng vai trò then chốt trong việc hình thành nền kinh tế và định hình chính trị. Sở giao dịch chứng khoán Luân Đôn, công ty bảo hiểm Lloyd's of London, và Công ty Đông Ấn đều bắt nguồn từ những cuộc thảo luận sôi nổi diễn ra tại các quán cà phê. Nơi đây còn được ví như "trường đại học đồng xu" bởi với giá một cốc cà phê bình dân, mọi người có thể tiếp cận với những tri thức và ý tưởng mới mẻ.
Lịch sử cũng ghi nhận vai trò quan trọng của quán cà phê trong các cuộc đấu tranh cho tự do và độc lập. Tại Mỹ, các quán rượu và cà phê ở Boston là nơi tụ họp của những nhà lãnh đạo "Những đứa con của Tự do", nhóm vận động cho cuộc Cách mạng Mỹ. Quán Green Dragon Tavern còn được mệnh danh là "Trụ sở của Cách mạng Mỹ".
Tương tự, Café Procope ở Paris là nơi các nhà triết gia lỗi lạc như Rousseau, Diderot và Voltaire thường xuyên lui tới để trao đổi về triết lý và nghệ thuật. Những ý tưởng được nhen nhóm tại đây góp phần châm ngòi cho phong trào Khai sáng và Cuộc cách mạng Pháp.
Nhà triết gia Montesquieu từng nhận định: "Quán cà phê có thể gây hại cho chế độ quân chủ, vì đây là nơi người ta trao đổi những tri thức, thảo luận những quan điểm khác biệt về chính trị, xã hội một cách tự do, cởi mở".
Lịch sử còn ghi nhận quán cà phê La Rontode ở Paris là nơi các nhà cách mạng lưu vong Nga như Lenin và Trotsky thường xuyên gặp gỡ để bàn bạc về kế hoạch thay đổi chế độ Nga.
Có thể khẳng định rằng, quán cà phê không chỉ là nơi để thưởng thức thức uống mà còn là không gian văn hóa, nơi hun đúc tư tưởng, châm ngòi cho những biến đổi lịch sử và góp phần định hình xã hội.

Cà phê - Thức khuya dậy sớm - Năng lượng cho Cách mạng Công nghiệp

Thế kỷ 18 tại Anh, khi Cách mạng Công nghiệp bùng nổ, cà phê, hay chính xác hơn là caffeine trong cà phê, đã trở thành nguồn năng lượng giúp công nhân miệt mài làm việc suốt ngày đêm.
Từ người Thổ Nhĩ Kỳ, Ottoman cho đến giới trí thức Khai sáng, ai cũng nhận thức được khả năng gia tăng năng lượng và sự tập trung mà cà phê mang lại. Đối với các ngành công nghiệp đang tìm cách tối ưu hóa hoạt động, cà phê chính là chìa khóa để biến "thời gian theo ánh sáng mặt trời" thành "thời gian theo đồng hồ". Nhờ cà phê, công nhân có thể làm việc liên tục, thay vì nghỉ ngơi nhiều lần như trước đây. Đây là yếu tố then chốt thúc đẩy Cách mạng Công nghiệp lan rộng khắp Châu Âu và Bắc Mỹ.
Từ bia rượu đến cà phê - Chuyển đổi năng lượng
Trước Cách mạng Công nghiệp, con người sử dụng bia rượu để duy trì sự tỉnh táo và năng lượng trong những ngày làm việc dài. Bia và rượu cung cấp nước, giúp cơ thể chống chọi với cường độ lao động cao. Trẻ em, thậm chí cả những người làm việc trong hầm mỏ và nhà máy, đều phụ thuộc vào bia trong chế độ ăn uống.
Tuy nhiên, bia rượu không thể đáp ứng nhu cầu năng lượng cho guồng quay công nghiệp ngày càng tăng tốc. Khi quá trình công nghiệp hóa diễn ra, giờ làm việc kéo dài, người dân di chuyển đến thành phố, và nhịp sống 24/7 trở nên phổ biến, cà phê với hàm lượng caffeine cao chính là thức uống thay thế hoàn hảo.
Cà phê - Nền tảng cho văn hóa và xã hội
Sự phổ biến của cà phê không chỉ giới hạn ở việc cung cấp năng lượng. Cà phê còn trở thành chất xúc tác cho các hoạt động trí tuệ. Sự ra đời của các quán cà phê tạo nên không gian lý tưởng cho các nghệ sĩ, nhà thơ, chính trị gia, nhà cách mạng và cả công nhân nhà máy giao lưu, trao đổi ý tưởng.
Như Mark Pendergrast đã viết trong cuốn "Uncommon Grounds: The History of Coffee and How It Transformed Our World": "Thức uống từng dành riêng cho giới quý tộc giờ đây trở thành 'thuốc nghiện' của đại chúng. Cà phê buổi sáng đã thay thế súp bia cho bữa sáng."
Cà phê không chỉ đánh thức con người về mặt thể chất mà còn khơi dậy tinh thần sáng tạo và thúc đẩy xã hội phát triển.